پیوند بچه‌های مسجد با کتاب و هنر نمایش از دریچه سه اثر به قلم «علیرضا معروفی»
به گزارش روابط عمومی ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور: فرهنگ و تمدن اسلامی بر مدار مسجد شکل گرفته است چنانکه به گواه تاریخ؛ مرکزیت هر شهر در دوره طلایی تاریخ ممالک مسلمان بر مدار مسجد بوده و اول خانه خدا بنا می‌شد و به مرور زمان بازار اصلی شهر تاسیس و سکونت‌گاه‌ها و البته مراکز علمی و حوزه‌ها حول آن ایجاد می‌شدند؛ در این میان یکی از مهمترین کارکردهای مسجد برگزاری جلسات علمی و درس و بحث بود بنابراین مساجد علاوه بر کارکرد معنوی؛ جنبه پژوهشی و محلی برای ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه اسلامی نیز محسوب می‌شدند هرچند که این سنت پس از گذر قرن‌ها که پای ثابت جوامع اسلامی بود؛ کمرنگ شد.
اکنون اما با توجه به پهنه وسیع ایران اسلامی و هزاران مسجدی که بخشی از آنها میراث فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند؛ این ظرفیت فراهم است تا بتوانیم دوباره خانه‌های خدا را تبدیل به مراکزی برای کتاب خواندن کنیم؛ البته که بیشتر مساجد دارای کتابخانه هستند و بسته به شرایط و امکانات توانسته‌اند آن را از نظر کمی و کیفی گسترش دهند اما اینجا سخن از ترویج فرهنگ مطالعه است و دقیقا به همین دلیل؛ ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور به مناسبت هفته کتاب برنامه‌‌ای متفاوت را برای بچه‌های مسجد تدارک دیده است که طی آن پویش‌های کتابخوانی با محور۱۱ کتاب تقریظ شده از سوی رهبر معظم انقلاب در سطح کانون‌های مساجد اجرا شود؛ این آثار شامل «آخرین فرصت»، «اسم تو مصطفی است»، «ایستگاه خیابان روزولت»، «بیست سال و سه روز»، «پاسیاد پسر خاک»، «پاییز آمد»، «روح الله»، «مجید بربری»، «معبد زیرزمینی»، «هوا تو دارم»، «سرباز روز نهم» می شود که البته کتاب «سرباز روز نهم» است؛ ضمن اینکه تولید نمایشنامه از این آثار نیز در دستور کار ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور قرار گرفته و اجرای نمایشنامه از آثار یاد شده در مساجد با ویژگی‌هایی نظیر تعداد بازیگران محدود، حداقل هزینه، فاقد دکور، تک جنسیتی و زمان کوتاه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه انجام می شود.
در این راستا بر آن شدیم گفت‌وگویی را با «علیرضا معروفی» داشته باشیم که از آثار مذکور نمایشنامه‌هایی را در قالب سه اثر «بیست سال و سه روز»، «پاسیاد پسر خاک» و «معبد زیرزمینی» به رشته تحریر در آورده است. هر سه این آثار به تقریض مقام معظم رهبری نیز رسیده و نویسنده اثر که خود از هنرمندان مطرح در حوزه تئاتر مقاومت است اقدام به تبدیل آنها به نمایشنامه کرده است.
در ادامه حاصل این گفت وگو را می خوانید:
«علیرضا معروفی» در گفت وگو با روابط عمومی ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور، با بیان اینکه کانون‌های مساجد با برگزاری پویش‌هایی با محور این آثار و تمرکز بر جنبه نمایشنامه؛ در واقع یک تیر با دو نشان برای ترویج فرهنگ مطالعه بین نسل جوان زدند، اظهار کرد: در این قالب هم نمایشنامه چاپ شده و به دست بچه‌های مسجد می‌رسد و هم اینکه از سوی دیگر این نمایشنامه در مساجد اجرا می‌شوند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر مقاومت افزود: با توجه به نوع نگارش این کتاب‌ها در وهله نخست نوجوانان و جوانان می‌توانند در مسجد دور هم جمع شده و این نمایشنامه را با همراهی یکدیگر اجرا کنند؛ یک نفر کارگردان و چند نفر بازیگر شوند؛ در واقع نمایشنامه به نحوی نگارش شده است که روند اجرا تسهیل شود؛ از جمله محدودیت پرسوناژ و تعداد کم بازیگران؛ از سوی دیگر نمایش قبل یا بعد از اقامه نماز امکان اجرا در مسجد دارد و در نتیجه طیف مختلفی از مردم حاضر در مسجد می توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
وی تصریح کرد: تحقق این رویکرد در مساجد؛ فرهنگ تئاتر خواندن که در نمایشنامه وجود دارد و البته به تئاتر رفتن و به تماشای تئاتر نشستن را تقویت می‌کند؛ واقعیت آن است که هنرهای نمایشی حتی از سینما رفتن هم تاثیرگذارتر است چراکه مخاطب، نفس به نفس با بازیگر است و قطعا اگر چنین محتوایی را در قاب چنین آثاری و اجرای نمایش به مساجد بیاوریم شاهد نتایج مثبت آن در مساجد خواهیم بود؛ هم هنر تئاتر به بچه های مسجد معرفی می شود هم کتاب خواندن ترویج می یابد.
معروفی در ادامه به معرفی سه اثر خود شامل «بیست سال و سه روز»، «پاسیاد پسر خاک» و «معبد زیرزمینی» پرداخت و گفت: در میان این سه کتاب؛ شخصا به عنوان یک جوان تحت‌تاثیر یکی از آثار بیش از بقیه قرار گرفتم یعنی کتاب «بیست سال و سه روز» که این اثر در مورد جوان‌ترین شهید مدافع حرم است؛ وقتی با این ماجرا رو به‌رو شدم بسیار حیرت‌زده بودم و نمی‌دانستم که جوان‌ترین مدافع حرم ما چه کسی است؛ این اتفاق و آشنایی با شخصیت این شهید را به فال نیک گرفتم که نمایش‌نامه‌ای را با محور او بنویسم تا نسل دهه هفتادی و هشتادی و البته متولدین دهه نود که اکنون نونهال و نوجوان هستند با چنین شخصیتی آشنا شده و این شهید بزرگوار را بشناسند.
وی ادامه داد: نوشتن این نمایشنامه برای من کشف یک فضای جدید در حوزه کاری‌ام بود؛ آلبته بیشتر نمایشنامه‌هایم در حوزه جنگ است از جمله «تنها»، «تلفات»، « جریان»، «عقیم»، «دیفن هیدرامین» در واقع پنج اثر حرفه‌ای من در حوزه جنگ است و حتی آخرین اثرم یعنی دیفن هیدرامین در مورد شهدای مدافع حرم بود؛ بنابراین وقتی با زندگی شهید بیست ساله در حوزه مقاومت مواجه شدم که تنها سه روز بعد از تولدش به شهادت رسید بسیار تحت تاثیر قرار گرفتم.
«معبد زیرزمینی» و «پاسیاد پسر خاک»؛ دو اثر متفاوت با محوریت هشت سال جنگ تحمیلی
این نویسنده با اشاره به دو اثر دیگر خود یعنی «معبد زیرزمینی» و «پاسیاد پسر خاک» اظهار کرد: هر دو این کتاب‌ها با محور هشت سال دفاع مقدس نوشته شدند؛ کتاب «معبد زیرزمینی» قصه بسیار جذابی دارد و نیاز بود که نمایش‌نامه‌ای درباره آن نوشته شود و معتقدم حتی باید درباره ماجرای آن در سطح حرفه‌ای‌تر کار شود؛ این اثر در مورد مقنی‌های شهر یزد است که در جریان جنگ تحمیلی از آنها دعوت می‌شود تا تونل و کانالی را حفر کنند تا رزمندگان بتوانند از آنجا عبور کننند؛ من به عنوان نویسنده این نمایشنامه و کسی که خودش متولد دهه هفتاد است نمی‌دانستم چه کسی این چنین کار عظیمی را انجام داده است و برایم تازگی داشت.
معروفی گفت: از سوی دیگر کتاب «پاسیاد پسر خاک» با محور اسرای هشت سال دفاع مقدس و به صورت مجوری حجت‌الاسلام «سید علی‌اکبر ابوترابی‌فرد» است که هشت سال در چنگ رژیم بعث اسیر شده بود؛ این کتاب برای من دنیای جدیدی را باز کرد؛ علاقه داشتم در مورد این شخصیت ها کتابی را بنویسم.
وی در پایان اظهار کرد: امیدواریم ارایه این آثار در مساجد و اجرای نمایش نامه بتواند منجر به پیوند بچه های مسجد با هنر نمایش و انتقال مفاهیم و فرهنگ مقاومت از این رهگذر به آنها شود.