راه‌هایی که باید برای تبدیل مساجد به پایگاه قرآن طی شود/ لذت فهم قرآن را در مسجد به مردم بچشانیم

حجت‌الاسلام و المسلمین «محمدعلی رضایی اصفهانی» در گفت‌وگو با خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان با اشاره به راهکارهای تحقق منویات مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) در خصوص تبدیل هر مسجد به یک پایگاه قرآنی، اظهار کرد: هیچ مکانی به اندازه مسجد نمی‌تواند در ترویج فرهنگ قرآنی موثر باشد، مساجد پایگاه‌های عبادت هستند و خداوند در قرآن کریم در مورد این مکان‌های مقدس می‌فرماید: «إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ؛ مساجد خدا را تنها كسانى آباد مى كنند كه به خدا و روز بازپسين ايمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسيده‏ اند پس اميد است كه اينان از راه‏يافتگان باشند».

مدیر انجمن قرآن پژوهی حوزه علمیه قم ادامه داد: تاکید مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نسبت به تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی با در نظر گرفتن آنچه که پیش‌تر در مورد جایگاه مساجد اشاره کردم، از چند جهت قابل بررسی و تحقق است؛ نخست آنکه کرسی‌های تلاوت به صورت منظم در مساجد تشکیل شود به این معنا که گاهی اوقات بعد از نماز یا همزمان با مراسم ویژه اعیاد، قاری قرآن دعوت شده و به تلاوت آیاتی چند از کلام‌الله مجید بپردازد و مردم به قرائت او گوش دهند، این مساله یعنی قرائت قرآن مورد تاکید آیات قرآنی و روایات است چنانکه خداوند در قرآن می فرماید: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ؛ هر چه از قرآن ميسر مى ‏شود بخوانيد».

وی افزود: از سوی دیگر در روایات مختلفی نسبت به این مساله تاکید شده است که قرآن با صوت خوش قرائت شود، بنابراین باید این فرهنگ به وجود بیاید و اساسا یکی از فعالیت‌های مسجدی متمرکز بر این رویکرد باشد که قاریان ممتاز به مسجد دعوت شده و در ساعات مناسبی کرسی تلاوت برگزار شود و مردم مستمع آیات باشند.

این مترجم و مفسر قرآن تصریح کرد: نکته دوم در تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی آن است که کلاس‌های آموزشی در رشته‌های روخوانی، روانخوانی، دوره‌های تخصصی تجوید، قرائت و حفظ قرآن برگزار شود، این رویکرد به ویژه در راستای جذب نسل جوان به فعالیت های قرآنی مساجد بسیار موثر است.

مدیر مجتمع عالی قرآن و حدیث تصریح کرد: سومین مساله، گسترش جلسات تفسیر قرآن در مساجد است، جلسات تفسیر از جلوه‌های مهم تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی است به این معنا که امام جماعت در ایام مختلف مبادرت به ارایه تفسیر آیات قرآن کند، برخی مساجد هفته ای چندبار جلسات تفسیر قرآن دارند یا در برخی دیگر از مساجد آیاتی از قرآن تلاوت نکاتی از آنها مطرح می شود؛ اساسا بیان نکته های قرآنی گام موثری در تبدیل مسجد به پایگاه قرآنی است ولو اینکه حتی چند آیه کوتاه بررسی و نکات آنها ارائه شود؛ از «ابن مسعود» که یکی از صحابی پیامبر اکرم (ص) بود نقل شده است که نبی مکرم اسلام(ص)، قرآن را به صورت ۱۰ آیه ۱۰ آیه به ما آموزش می دادند و تا وقتی که آن آیات را به خوبی درک متوجه نشده بودیم و به آنها عمل نمی کردیم سراغ آیه بعدی نمی رفتند.

این مترجم و مفسر قرآن کریم در ادامه گفت: رویکرد پیامبر (ص) در نوع آموزش به اصحاب برای جامعه امروز درس آموز است، به این معنا که می توان بر اساس ظرفیت مخاطب مبادرت به تفسیر قرآن در مساجد کرد، گاهی حتی می توان از مفسران مطرح دعوت کرد تا در مساجد برای مردم تفسیر بگویند و لذت فهم قرآن برای مردم از اقشار مختلف محقق و تدبر و تفسیر قرآن برایشان تبدیل به یک مطالبه از مسجد شود.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در اولین روز از ماه مبارک رمضان سال جاری به این مساله اشاره کردند که در جلسات قرائت قرآن، ترجمه تفسیری خوانده شود؛ اشاره ایشان به ترجمه تفسیری بسیار قابل توجه است، این نوع ترجمه غیر از ترجمه کلمه به کلمه یا جمله به جمله است و اشاره به ارایه توضیحاتی در مورد شأن نزول آیه و تفسیر آن دارد، نمونه ای از ترجمه تفسیری را مرحوم فیض‌الاسلام که شارح نهج البلاغه بود ارایه کرده اما تالیف آن مرحوم قدیمی شده و نیازمند ارایه یک تفسیر جدید هستیم.

حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی گفت: چهارمین نکته تزئین قرآنی مساجد است، این مساله از اهمیت بسزایی برخوردار است که محیط مسجد با نگارش آیات قرآن روی دیوارها، یا استفاده از تابلوهای قرآنی تزئین شود، به گونه ای که گویی آیات با انسان سخن می گویند، در معرض دید بودن آیات قرآن در محیط مسجد خود عامل مهمی برای قرآنی کردن و به تعبیر بهتر تبدیل مساجد به پایگاه قرآنی است.

این پژوهشگر تصریح کرد: پنجمین مساله ایجاد کتابخانه‌های قرآنی در مساجد است، اگر در هر مسجد تعدادی از تفاسیر اعم از تفاسیر ساده و عمومی یا تفاسیر تخصصی در دسترس مخاطب قرار گیرد در این صورت شاهد حضور و استفاده مردم عادی و البته پژوهشگران از این منابع در محیط مسجد هستیم.

مدیر انجمن قرآن پژوهی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: مساله دیگر آن است که مسجد باید مظهر اخلاق قرآنی شود به این معنا که از امام جماعت تا اهل مسجد همه و همه اخلاق حسنه و قرآنی خود را در عمل به نمایش بگذارند تا جوانان جذب مسجد شوند و در نهایت به این نکته توجه کنیم که هر جا سخن از قرآن به میان آمد سخن اهل بیت‌(ع) نیز باید ارایه شود به این معنا که اگر جلسات تفسیر قرآن در مساجد برگزار شد در کنار آن احادیث ائمه اطهار (ع) نیز مطرح شود، ترجمه و تفسیر قرآن و بیان روایات اهل بیت (ع) وشرح آنها منظومه‌ای کامل پدید می آورد، چه اینکه بر اساس حدیث «ثقلین» قرآن و اهل بیت (ع) از هم جدا نمی‌شوند.