رئیس ستاد فهما در برنامه زنده «چشمه» از شبکه افق؛
خط فرمان نهادهای فعال در عرصه مساجد یکی باشد/تا پایان سال با 10 مسجد ایران و جهان اسلام عقد اخوت می‌بندیم
به گزارش ستاد ارتباطات رسانه‌ای (فهما)، بیستمین قسمت از برنامه «چشمه» عصر جمعه 2 اردیبهشت ماه، با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین «حبیب‌رضا ارزانی» رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور از آنتن شبکه افق پخش شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین ارزانی در ابتدای برنامه با اشاره به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و شکل‌گیری کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور در سال 1371 اظهار کرد: بر اساس این مصوبه قرار بود در راستای مقابله با هجمه‌های غرب و جذب کودکان و نوجوانان به مسجد و از سوی دیگر برای با نشاط تر شدن مساجد مدلی طراحی و از آن استفاده شود؛ در این مصوبه نمایش فیلم، سرود، آهنگ‌های انقلابی، کلاس‌های مختلف نیز اشاره شده بود و در نهایت کانون‌ها با تصویب مصوبه فوق یکی پس از دیگری ایجاد شدند.
رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور افزود: اکنون بیش از 26 هزار کانون فرهنگی هنری و بیش از 10 هزار کتابخانه در سطح مساجد فعالیت دارند؛ مساله آن است که می خواستیم بسترهایی را در مسجد ایجاد کنیم. در اینجا به این مساله اشاره می‌کنم که هرم مدیریت در مسجد به نظرم من «هرم واژگون» است، یعنی هر مسجد در هر محله‌ای باید تعریفی داشته باشد که برای جذب مردم به مسجد چه اقداماتی را باید انجام دهد. مهمترین شاه‌کلید در تحقق این عرصه آن است که مسجد را به عنوان پاتوق و محل تجمع مردم ببینیم و اینکه خودشان مشکلات را حل کنند.
وی تصریح کرد: بر این اساس بود که 12 بستر (رواق) را در قالب سه عرصه (شبستان) به عنوان رویداد ملی (فهما) طراحی کردیم، رویدادی که با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب و اسناد بالادستی نظام شکل گرفت. این رواق‌ها بر اساس نیاز جامعه طراحی شدند و البته به این معنا نیستند که مساجد بر اساس همه این رواق‌ها فعالیت داشته باشند بلکه فعالیت‌ها در این مقوله‌ها در سامانه بچه‌های مسجد طبقه‌بندی و ثبت می‌شوند.
رئیس ستاد فهما در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به این مساله که انقلاب اسلامی با مسجد شروع شد، گفت: اما بعدها این نقش مسجد را که این قدر پررنگ بود رها کردیم و خواسته و ناخواسته پاتوق‌هایی را کنار مساجد درست کردیم و گفتیم برای هر کاری اعم از آموزش و دوره‌های مختلف به آنجا بروید در حالی که اتفاقا بسیاری از آموزش‌ها را می شد در مسجد ارایه کرد؛ پس از آن آمدیم تا برای مسجد حریم درست کنیم اما آن قدر این حریم را ضیق کردیم که برای مثال بعضا گفتند که فلان گروه سنی به مسجد نیاید، کودک نیاید، پیرمرد نیاید، پس سوال آن است که چه کسی بیاید؟
وی افزود: وظیفه اصلی ما در راستای جذب کودک و نوجوان این است که رقابت سالمی را ایجاد کنیم که با همین هدف فهما شکل گرفت و هرساله تکرار می‌شود. شعار و عنوان رویداد فهمای هرسال نیز بر اساس شعار سال که مقام معظم رهبری مطرح می کنند و همچنین رویدادهای نظام انتخاب می شود، برای مثال سال گذشته بحث تغییر دولت را داشتیم و نگاه به مردم، مردم انقلابی و تربیت انقلابی مطرح بود لذا شعار فهما 1400 «به توان مردم» شد.
حجت الاسلام و المسلمین ارزانی با بیان اینکه در عرصه رقابت تبدیل کیف به کمّ از اهمیت خاصی برخوردار است، اظهار کرد: ما این مساله را با کمک خود بچه‌های مسجد در سراسر کشور و استان ها پیگیری کردیم. اکنون کانون‌هایی که در فهما بیشترین امتیاز را کسب کنند و رتبه‌های برتر اول تا سوم را به دست بیاورند و البته برخی کانون‌های دیگر بر اساس شاخص‌های تعریف شده، با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر خواهند شد.
رئیس ستاد فهما در ادامه و در پاسخ به پرسشی در مورد بودجه مجموعه ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور گفت: این بودجه به نسبت تعداد کانون‌ها در سراسر کشور و پرداختی که ما به بچه های مسجد داریم چندان نیست، البته کانون‌ها بسیاری از اوقات با وجود حداقل دریافتی محدودی که از ستاد دارند، باز هم چندین برابر فعالیت دارند. از سوی دیگر حقوق کارکنان ستاد نیز هست که در حال حاضر پایین ترین حقوق در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محسوب می شود.
وی در ادامه افزود: امام علی (ع) فرمود: «اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم»؛ نظم در اینجا به معنای نظام است. یعنی حضرت توصیه به سیستم کردند. به شخصه معتقدم که ما در سیستم سازی ضعیف هستیم. سراغ تک‌نگاره‌‌ها رفتن خوب است اما بعد باید تبدیل به سیستم شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین ارزانی تصریح کرد: اینکه برای مثال بگوییم یک مسجد خوب است و بعد همه سازمان‌ها و نهادها از آن مسجد حمایت و کمک کنند، با این رویکرد مخالفم. چراکه یک وقت در کشوری به عنوان مبلغ حضور داریم که آن کشور مسیحی مذهب است و در کل پنج باب مسجد دارد و لذا تمام توان را بر حمایت و کار روی این مساجد می گذاریم، اما اینجا نظام جمهوری اسلامی است و ما به عنوان حاکمیت وارد شده ایم و وظیفه داریم که آنچه که در اختیار داریم با مساوات توزیع کنیم.
رئیس ستاد فهما افزود: بر این اساس بود که ما 12 قالب را تعریف کردیم و بر پایه نظرات کارشناسانی نظیر آقایان لطیفی، مهدی پور، بهمنی، حیدرلو و ... فهما طراحی شد. پس از آن سامانه بچه های مسجد برای ایده دهی تعریف شد.
وی با اشاره به منویات و تاکیدات مقام معظم رهبری نسبت به این مساله که مسجد خودش باید فعال باشد، تصریح کرد: ما در راستای تحقق این مهم، دو فاز طراحی کردیم، در مرحله اول کانون‌ها با امتیاز کسب شده بالا می آیند و با کارشناس به صورت آنلاین (با توجه به شرایط کرونایی) گفت وگو می کند، در مرحله دوم بر اساس رواق کانون برتر می شود.
حجت الاسلام و المسلمین ارزانی با بیان اینکه باید مسجد را پاتوقت کنیم، افزود: در را ستای تحقق این مهم باید دست به دست هم بدهیم، در این عرصه به نظر من خود بچه های مسجد باید نقش آفرین باشند. سال 1398 در اولین رویداد فهما فعالیت های خودجوش کانون ها امتیاز نداشت. از سال آینده برای فعالیت های خودجوش نیز امتیاز طراحی شد.
وی با اشاره به انتخاب شعار سال 1401 با عنوان «تولید، دانش بنیان و اشتغال‌آفرین» از سوی مقام معظم رهبری تصریح کرد: دانش بنیان یعنی حرف جدیدی در یک طرح ارایه می شود. زمانی که ما در فهما فعالیت خودجوش را طراحی کردیم ، بسیاری از عرصه ها به صورت ویژه تری از سوی کانون ها ارایه شد. اساسا کار فرهنگی تا زمانی که با فناوری گره نخورد به ثمر نمی رسد. اکنون با طراحی سامانه بچه های مسجد و مدل های ارایه شده، عضو کانون ساکن در سعادت آباد تهران با عضو کانونی در که زابل زندگی می کند در یک سطح می تواند رقابت کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین ارزانی در ادامه و در پاسخ به پرسشی در مورد رواق همدلی گفت: بعد از وقوع سیل و زلزله و با توجه به جایگاه مساجد در کمک‌های مومنانه در این عرصه فعالیت خود را بیش از پیش با هدف حمایت از نیازمندان آغاز کردیم. برای مثال اکنون کانون فرهنگی هنری حضرت خدیجه(س) بیش از 100 میلیارد تومان با کمک برنامه «سمت خدا» پول جمع کرد و در برخی استان‌ها تا شش مرحله توزیع گوشت میان نیازمندان انجام شد. این طرح فقط نذر قربانی گوشت گوسفند و توزیع بین محرومان بود. از سوی دیگر در رواق همدلی مباحثی نظیر آموزش‌هایی برای مقابله با اعتیاد و کارگاه هایی در این عرصه نیز برگزار می شود.
وی در ادامه ضمن تاکید بر این مساله که در اساس‌نامه کانون‌های مساجد اساس کار بر عهده امام جماعت است، گفت: گاهی امام جماعت مسجد، خود مدیر کانون می شود، در غیر این صورت خودش فردی را برای مدیریت کانون پیشنهاد می‌دهد. ما بر اساس تاکید رهبری نسبت به این مساله که امام جماعت مسجد اصل است، فعالیت می کنیم.
رئیس ستاد فهما در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه چندین نهاد در عرصه مساجد فعالیت دارند، افزود: معتقدم که اتاق فرمان این نهادها باید واحد بوده و زیر مجموعه رهبری باشد. البته این بدان معنا نیست که ما مسجد را حکومتی کنیم گاهی برخی متوجه نمی شوند و بعضا اشتباه به گوش مراجع می‌رسانند. مراد این نیست.
وی با بیان اینکه ما در عرصه مسجد در حال آسیب شناسی هستیم، گفت: در این راستا سال 1397 برنامه ای نوشتیم و با متولیان مساجد اعم از بسیج، حوزه علمیه، شورای عالی انقلاب فرهنگی و ... که از اعضای شورای سیاست گذاری ستاد فهما هستند برنامه 1414 کانون های مساجد را مصوب کردیم. مساله اینجاست که متولیات فرهنگی و نهادهای فعال در عرصه مسجد باید دور هم بنشینند و خط فرمان یکی باشد. در حال حاضر خط فرمان جدا است. سازمان تبلیغات خط فرمان خودش را دارد، حوزه برای خودش و من در ستاد هماهنگی کانون های مساجد خط فرمان خود را از وزارت ارشاد دارم. مشکل امروز ما همان مساله نظام است که امیرالمومنین(ع) 1400 سال قبل فرمودند. نظام و حکمرانی در این معنا به مفهوم خدمت است.
حجت الاسلام و المسلمین ارزانی ادامه داد: گفتمان ما در ستاد امام جماعت مسجد است، امامِ مسجد؛ چراکه امام جماعت صرف اگر بگوییم می شود پیش نمازی که می آید نماز را می خواند و می رود. مقصود امام مسجد است.
وی در ادامه به دیدار مقام معظم رهبری با ائمه جماعات استان تهران در سال 1396 اشاره کرد و افزود: ایشان در دیدار مذکور مطالب بسیار زیبایی را مطرح می کنند از جمله اینکه مسجد در زمان پیامبر (ص) این نبود که اول بیایند و نماز بخوانند، بلکه محل تجمعی بود که ایمان باوران و مومنان برای حل مسایل دور هم جمع شوند. اکنون نیز برای اینکه پرچم لا اله الا الله را در جهان ارایه کنیم مدل اش چیزی نیست جز مسجد به مسجد که هدف ما در برنامه 1414 ستاد نیز تحقق همین مساله است.
رئیس ستاد فهما گفت: قبل از کرونا به لبنان به همراه 10 کانون برتر به لبنان رفتیم و با 19 شخصیت لبنانی دیدار داشتیم که این مدل شبکه ای که در مساجد به وسیله کانون ها ایجاد شده است برایشان بسیار جالب بود. در این راستا و با هدف توسعه این رویکرد، «عقد اخوت مساجد» را بین دو مسجد تعریف کردیم. البته هنوز این مساله رسمی نشده است اما با مساجد چند کشور از جمله عراق و لبنان این طرح اتفاق افتاد و بنا داریم تا پایان سال حداقل با 10 مسجد در جهان اسلام عقد اخوت ببندیم.