معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی؛
اهمیت شکرگزاری و سالک الی‌الله بودن در مناجات خمس عشر امام سجاد(ع)/امروز باید شکرگزار جبهه علمی در کشور باشیم
به گزارش ستاد ارتباطات رسانه‌ای (فهما)، نشست علمی «نقش نیایش‌های امام سجاد(ع) در حکمرانی کنونی جامعه اسلامی» از سلسله نشست‌های بزرگداشت مقام شامخ امام سجاد(ع) در روز سه شنبه 2 شهریور برابر با 15 محرم الحرام، در بستر فضای مجازی برگزار شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین «عبدالحسین خسروپناه» در این نشست مجازی با اشاره به مناجات «خمسه عشر» امام سجاد(ع) اظهار کرد: ترتیب منطقی را در این دعا مشاهده می‌کنیم؛ علامه مجلسی و شیخ حر عاملی در مورد این مناجات سخن گفته‌اند، آنچه که مطرح است مباحث متعدد در این مناجات است.
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی افزود: بر پایه این مناجات و موضوعات مطرح در آن بحث خود را آغاز می‌کنم، پرسش آن است که آیا سلوک اخلاقی و عرفانی می‌تواند جایگاهی در حکمرانی جمهوری اسلامی داشته باشد یا خیر؟ برای پاسخ باید ببینیم حکمرانی چیست؟ حکمرانی یعنی سیاست‌گذاری، ارایه خدمات عمومی و به عبارت دیگر خط مشی گذاری، باید و نبایدهای کلان و خرد، ساختارسازی‌هایی که تامیین کننده اهداف و تامیین اجتماعی جامعه باشند.؛ وقتی در حکمرانی سیاست‌گذاری و خط مشی‌گذاری می‌شود و سپس تنظیم‌گری، قانون‌گذاری، ساختارسازی صورت می گیرد به این دلیل است که خدمات عمومی شگل بگیرد.
وی افزود: خدمات عمومی تامیین اجتماعی است که باید در جامعه تحقق یابد، یعنی امنیت، سلامت، معیشت، مدنیت با رویکرد عاقلانه، عادلانه، معنویت‌مدارانه. در مناجات خمس عشرعلاوه بر سلوک اخلاقی، عرفانی و فردی که در ساختار حکمرانی نیز مفید است، نسبت به خود مقوله حکمرانی جامعه اسلامی نیز توجه و بیان شده که این حکمرانی باید مانند فرد، سالک الی الله باشد، ما تصور می‌کنیم که سلوک فقط فردی است در حالی که سازمان هم سلوک الهی می‌خواهد، حکمرانی نیز این سلوک را می خواهد.
حجت‌الاسلام و السملمین خسروپناه افزود: امام سجاد(ع) در منزل اول که مربوط به مناجات و راز و نیاز توبه کنندگان است می فرماید: « إِلٰهِى أَلْبَسَتْنِى الْخَطایا ثَوْبَ مَذَلَّتِى، وَجَلَّلَنِى التَّباعُدُ مِنْکَ لِباسَ مَسْکَنَتِى، وَأَماتَ قَلْبِى عَظِیمُ جِنایَتِى فَأَحْیِهِ بِتَوْبَةٍ مِنْکَ یَا أَمَلِى وَبُغْیَتِى... »( خدایا! گناهان بر من لباس خواری پوشانده و دوری از تو جامه درماندگی بر تنم پیچیده و بزرگی جنایتم دلم را میرانده، پس آن را با توبه به درگاهت زنده کن). امام سجاد(ع) در این مناجات از گناهان و خطاهایی که انسان انجام داده است توبه می کند و بزرگترین جنایت انسان را این می داند که آدمی دل خود را می میراند. سازمان نیز به همین شکل است و مثل انسان حیات و ممات دارد.
وی گفت: آن حضرت در ادامه از نفس اماره و شیطان و قلب خویش به خداوند شکایت می کند، سه مولفه ای که در سازمان و نهاد نیز حضور دارد یعنی نفس اماره، شیطان و قلب بیمار. باید خوف و رجا به سازمان دارد و رغبت الهی را طلب کرد. گاهی فرد دچار غفلت می شود و نیاز دارد که رحمت الهی به سویش سرازیر شود. در دوران دفاع مقدس، جبهه انقلاب اسلامی جبهه بیداری بود، جبهه ای بود که غفلت را زدود که اگر نبود نمی توانست در مقابل جنگ جهانی سوم بایستد.
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: یک وقت حکمرانی، فرعونی است، یک فرعون حکمرانی می‌کند، انقلابی می‌شود و فرعون کنار می‌رود و حکمرانی ولایی شکل می‌گیرد، این یعنی توبه الی‌الله و به سمت کمال و ولایت الهی رفتن؛ اما یک زمان همین حکمرانی ولایی که فرعون را کنار زده است گرفتار حکمرانی قارونی می شود آنگاه که اختاپوس‌های اقتصادی قدرت اقتصادی را به دست بگیرند و فقر جامعه را افزایش دهند، از این مساله باید توبه و شکوه کرد، باید حکمرانی را نبوی و علوی کرد، همان گونه که حضرت امیر(ع) در نهج البلاغه به ما آموخت.
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه در بخش دیگری از مبحث خود به منزل ششم در دعای خمس عشر که اختصاص به «شُکر» دارد اشاره کرد و گفت: آن حضرت می فرماید: « إِلٰهِى أَذْهَلَنِى عَنْ إِقامَةِ شُکْرِکَ تَتابُعُ طَوْلِکَ وَأَعْجَزَنِى عَنْ إِحْصاءِ ثَنائِکَ فَیْضُ فَضْلِکَ...» (خدایا، پیاپی آمدن نیکی و محبّتت، برپاداشتن سپاست را از یاد من برد و فراوانی بخششت، مرا از شمارش ستایشت درمانده ساخت). وقتی توفیق توبه نصیب انسان شد، وقتی حکمرانی توبه کرد و به مقام رغبت رسید باید شکرگزار باشد و ما باید شکرگزار جبهه انقلاب دور دوران دفاع مقدس باشیم. شکرگزار جبهه علمی در کشور باشیم که به دست شهید فخری‌زاده‌ها شکل گرفت. شکرگزار حکمرانی مقاومت باشیم که به دست شهید حاج قاسم سلیمانی شکل گرفت.
این استاد حوزه علمیه قم گفت: توفیق اطاعت، راز و نیاز محبین، از جمله دیگر منازلی است که در این دعا به آن اشاره شده است. انسان زمانی به محبت خلق می ر سد که محبت الهی را چشیده باشد در این صورت شکرگزار خواهد شد. در احوالات مجاهدان راه خدا ا ز جمله حاج قاسم و شهید فخری زاده می بنیم که چه انسی با مردم داشتند، آنها اداریِ کارت‌زن ورود و خروج نبودند چون محبت خدا در دل شان بود لذا همه کارشان بُکا بود، کسی که اشک برای خدا بریزد شبیه خدا می شود، شبیه خدا یعنی در محضر خدا.
وی در بخش دیگری از مباحث خود و در تفسیر منازل دعای خمس عشر گفت: وقتی حکمران خطا و گناه را فهمید، توبه کرد و خوف و رغبت الهی یافت باید نسب تبه صراط مستقیم الهی شاکر باشد و محبت و ارادت الهی پیدا کند، سیاست گذاری و ساختارسازی بر اساس قانون الهی باشد نمی شود بگوییم که ما محبت به خدا داریم اما سیاست سازی ما بر حق نباشد.
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی افزود: من عمده کتاب های عرفا را دیده ام، اوپانیشادها را سطر به سطر خواندم اما هرگز عظمت کلام امام سجاد(ع) را در آنها نمی یابید. از نظر من این منازل و مناجات ها و گام‌های سه گانه «توبه»، «اطاعت الهی» و نهایتا «مقام فقر و زهد» باید در حکمرانی التزام یابد تا موفقیت و تمدن اسلامی حاصل شود، ضمن این که موفقیت حاصله را نباید از آن خود بداند به تعبیر ابوسعید ابی الخیر: ای در دل من اصل تمنا همه تو/ وی در سر من مایهٔ سودا همه تو/ هر چند به روزگار در می‌نگرم/امروز همه تویی و فردا همه تو.