مدل فهما تجربه‌ای موفق برای سامانه مجازی جشنواره روستا و عشایر دوستدار کتاب
به گزارش ستاد ارتباطات رسانه‌ای (فهما)، اختتامیه هفتمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ایران، روز چهارشنبه ۲۰ اسفند ساعت 14 در بستر فضای مجازی برگزار شد.
«سید عباس صالحی» در این آیین، با بیان اینکه ایده برگزاری جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ایران در سال 1393 مطرح شد، اظهار کرد: به نظر می‌آمد که این ایده باید چند راهبرد را داشته باشد و به این راهبردها وفادار بماند، چراکه گاهی برخی ایده‌ها به همراه راهبردهایی آغاز می‌شوند اما در ادامه راه به تدریج به دست فراموسی سپرده می‌شوند. اهم این راهبردها چند نکته بود که شامل مشارکتی بودن از صف تا ستاد، بومیگرایی، داوطلبانه بودن و نوآورانه بودن می شد و هرچه که طرح را جلوتر بردیم این راهبردها بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب مسیر تکاملی خود را طی کرده است، گفت: هرچند که هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم اما با رشد سه برابری در این جشنواره مواجه بودیم چنانکه چنانچه در سال ۱۳۹۳ تعداد روستاهای مشارکت کننده ۶۲۰ روستا بوده اند اما امسال دو هزار و 50 روستا در این جشنواره شرکت کردند.
وی ادامه داد: سرریز این موضوع از کتاب و کتابخوانی به توسعه روستا است، توسعه اجتماعی و اقتصادی باید از فرهنگ برخیزد و این موضوع در روستاها برجسته است چرا که کانون روستا فرهنگ است و کانون این فرهنگ کتاب و کتابخوانی است؛ این موضوع در هفت دوره برگزاری این جشنواره برجسته بود چرا که به قرائت خانه و معرفی کتاب محدود نشده وبه فضاهای دیگری مانند کارآفرینی، زیست محیطی و ... سرایت یافت.
صالحی افزود: امسال فضای حاکم ناشی از شیوع کرونا، آثار بسیاری در تمامی اجزای زندگی اجتماعی ما و جهان داشته و دارد و در بخش‌های مختلف از جمله فرهنگ و هنر و کتاب و کتابخوانی مشهود است؛ به عنوان مثال در حوزه کتاب امکان برگزاری پایتخت کتاب ایران را نداشتیم؛ اما در برگزاری جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب کرونا با همه تهدیدها فرصت هایی نیز به همراه داشت از جمله اینکه تعداد حضور روستاهای حاضر در این دوره از برگزاری جشنواره رشد کمی داشت.
وی گفت: از جمله دیگر اتفاقاتی که در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب شاهد آن هستیم ارتباط این جشنواره و دامنه جدیدی است که با مرتبطین کتاب پیدا کرد؛ به این معنا که محدود به ساکنان همان روستا نبود و اگر یک فرد روستایی از روستای خود به شهر مهاجرت کرده بود می توانست از طریق شبکه های کتابخوانی به روستای خود مرتبط شود و در این جشنواره مشارکت داشته باشد و فضای مجازی این ارتباط را تحکیم کرد.
صالحی ادامه داد: همچنین این شبکه‌ها فرصت ارتباطی با نویسندگان و مترجمان فرا روستا را بیشتر ایجاد و از سوی دیگر مسیر فعالیت‌های شبکه های مجازی این فرصت را ایجاد کرد که نویسندگان و مترجمان با شبکه‌هایی که روستاییان در آن فعالیت کتاب و کتابخوانی دارند ارتباط برقرار کنند و فرصت تنوع فعالیت در بستر فضای مجازی را برای روستاهای فعال در حوزه کتاب و کتابخوانی فراهم کرد.
وی در این راستا افزود: بنابراین کرونا فرصتی را ایجاد کرد که جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب مسیر شش ساله خود را با یک پرده جدیدی بتواند پیش ببرد و از آن برای تکمیل کارها و اقدامات قبلی خود استفاده کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: با این نگاه فعالان این جشنواره در حوزه ستادی و نهادهای مشارکت کننده در ستاد و استان ها برای برگزاری جشنواره باید به گونه‌ای عمل کنند که تجربه های گذشته را در توفیقات تثبیت کنند و استمرار این جشنواره را ایجاد کنند تا بتوان مجموعه قابل دفاعی از عملکرد را به دولت بعدی ارائه داد.
وی در ادامه پیشنهادهایی را به منظور بهتر برگزار شدن این جشنواره ارائه کرد و افزود: اکنون می توان سامانه روستاهای دوستدار کتاب را جدی تر در نظر گرفت. حضور 8 هزار و 500 روستا در طول 7 دوره از برگزاری جشنواره نشان می دهد که روستاهای مختلف فضای حضور خود را پیدا کرده اند و باید شبکه ارتباط مجازی خود را حفظ کنند مانند مدل فهما که هر کانون فرهنگی و هنری مساجد در شهرها پروفایل ویژه خود را دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: همچنین به انجمن علمی آموزشی نیاز داریم که بتواند به شبکه روستاهای دوستدار کتاب از نظر آموزش علمی کمک کند.
صالحی ادامه داد: ما نیازمند ایده ها و طرح های ابتکاری برای بالا بردن انگیزش ها هستیم و برای این امر می توان از طریق تصویرهای جذاب و مبتکرانه عمل کرد؛ با تصویر پردازی های درست و جذاب می توان اقدامات روستاهای دوستدار کتاب را بهتر و بیشتر به روستاییان و روستایانی که به شهرها و حتی خارج از کشور مهاجرت کرده اند ولی نسبت به روستای خود تعلق فکری و معرفتی دارند، معرفی کرد.
وی تصریح کرد: یکی دیگر از پیشنهادها، فعال کردن خیرین حوزه روستایی در بخش مکتوب و کتابخوانی است و این امر نشان می دهد که کمک به فرهنگ مکتوب یک روستا کمک به توسعه اجتماعی آن روستا و حتی ایران است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین با تاکید بر توجه دبیرخانه جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب به پیشنهادها و ایده های جدید برای برگزاری دوره های بعدی، از تمامی دست اندرکاران این جشنواره به ویژه معلمان، کتابداران، مسئولان و اعضای کانون های فرهنگی و هنر مساجد، ائمه جمعه روستاها و شهرهای مشارکت کننده در این جشنواره تقدیر کرد.
این گزارش می افزاید: در ابتدای این آیین «ابراهیم حیدری» مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب گزارشی از این دوره از برگزاری جشنواره و شش دوره برگزاری گذشته ارائه کرد.
وی گفت: ما از دوره اول تاکنون شاهد رشد کمی و گسترش این رویداد ترویج کتابخوانی بودیم، در نخستین دوره از جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب شاهد مشارکت ۶۰۰ روستا بودیم اما اکنون در هفتمین دوره با افزایش سه برابری مشارکت شاهد حضور ۲۰۵۰ روستا در جشنواره بودیم که با وجود مشکلات ناشی از کرونا، کتابخوان‌ها به خوبی خودشان را با شرایط موجود وفق دادند.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مستند به گزارش‌های متعدد، استقبال از کتاب و کتابخوانی نسبت به ادوار پیشین بسیار خوب بوده است و کتاب به عنوان ابزار فرهنگی مهم نقش موثری در غنای اوقات فراغت مردم داشته است.
وی گفت: در هفت دوره برگزاری جشنواره مجموعاً ۸۴۰۰ روستا از سراسر کشور در این رقابت مشارکت داشتند. جشنواره بر وجوه مختلف فعالیت‌های فرهنگی و حیات اجتماعی روستاییان تاثیر گذاشته است که از آن جمله می‌توان به افزایش انسجام فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد و همچنین بسط و گسترش و تجهیز کتابخانه‌های عمومی و مساجد و مدارس و... کمک قابل توجهی کرده است.
حیدری افزود: افزایش زیرساخت‌های فرهنگی در روستاها، همافزایی میان نهادهای مختلف فرهنگی، روستایی و عمرانی در تحقق اهداف و برنامه‌های فرهنگی همچنین جلب مشارکت گسترده مردمی از دیگر تاثیرات این رویداد ترویج کتابخوانی بوده است.
همچنین «مهدی جمالینژاد» نیز طی سخنانی اظهار کرد: یکی از عوامل مهم پیشرفت یک کشور نظام شهری و روستایی است.
رئیس سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور با مروری بر تطور نظم شهری و روستایی در ایران از ۱۳۰۰ به این سو افزود: عدم توزیع عادلانه خدمات باعث مهاجرت از روستاها به شهرها سرعت گرفته است. ۹۲ هزار روستا داریم و قریب و ۳۰ هزار روستا خالی از سکنه شده‌اند؛ بنابراین توجه ویژهای به روستاها و دهیاری‌ها داریم و در سازمان شهرداری و دهیاری‌ها به سمت مسائل کار فرهنگی رفتیم و شهر و روستا محیط زنده هستند و فعالیت‌های فرهنگی در روستاها بسط و گسترش یافته است.
وی گفت: فرهنگ روستایی یک فرهنگ چند وجهی است و مهم است که فعالیت‌های فرهنگی و غیر آن در روستا حول محور موضوعهایی مورد وفاق کنار هم قرار گیرند. ما تسهیلات و امکانات فرهنگی را به روستاها گسیل داشتیم. امیدواریم با اقدام مهم جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب این دست فعالیت‌های فرهنگی بسط و گسترش پیدا کند.
گفتنی است در این آیین همچنین علی اصغر کاراندیش معاون حقوقی، مجلس و امور استان های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور، حجت الاسلام والمسلمین حبیب رضا ارزانی مشاور وزیر و دبیر ستاد عالی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور، مهدی جمالی نژاد رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور و جمعی از مدیران و فعالان حوزه کتاب و کتابخوانی در این مراسم حضور داشتند.
در پایان این آیین از روستاهای شایسته تقدیر و منتخب قدردانی شد.