صحیفه سجادیه گفتمانی برای تعامل با سایر ادیان است
به گزارش ستاد ارتباطات رسانه‌ای (فهما)، سومین نشست از سلسله نشست‌های علمی تخصصی «امام سجاد(ع) اسوه معنویت، عقلانیت و معنویت» صبح شنبه 15 شهریور برگزار شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین «حسن حیدری» در این نشست طی سخنانی با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) در هر سه عرصه معنویت، عقلانیت و معنویت اسوه است، اظهار کرد: صحیفه سجادیه مضامین متعددی را در قالب دعا ارایه کرده و مولفه های عقلانی در این ادعیه موج می زند.
امام جمعه سیریک ادامه داد: مواجهه امام سجاد(ع) با جریان‌های مختلفی که در آن برهه اتفاق می‌افتاد، سراسر آکنده از رویکرد عقل مدارانه است، چه قیام توابین و چه واقعه حره و بسیاری از اتفاقاتی که در خفقان و شرایط سخت جامعه آن زمان رخ داد، نکته اینجاست که در این چنین شرایطی حضرت، از ظرفیتی دیگر استفاده و از طریق دعا مسایل را برای مردم بازگو کرد، بسیاری از ادعیه صحیفه سجادیه معارف سیاسی اسلامی را تبیین می کنند.
وی گفت: آنچه که در صحیفه مشاهده می کنیم حکایت از آن دارد که حضرت در رویکردی عقل مدارانه، از طریق دعا مقاومت و معارف را به مردم منتقل کرد، از این جهت هم بود که ائمه اطهار(ع) نسبت به نگهداری از صحیفه سجادیه تلاش ویژه ای داشتند و برای مثال امام صادق(ع) نسبت به تحفظ این اثر ارزشمند اهتمام داشت چراکه در صحیفه نظام سازی و حرکت سیاسی اسلام تبیین شده است.
در بخش دیگری از این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین «محمد عبادی‌زاده» طی سخنانی با طرح این پرسش که چرا صحیفه سجادیه و زبان دعا را به عنوان بهترین زبان برای ارتباط با جامعه جهانی و از هر دین و مذهبی می‌دانیم؟ اظهار کرد: برای پاسخ به این پرسش مقدمه ای را عنوان می کنم، آنچه از آموزه‌های قرآن از سوی خداوند به پیامبراکرم(ص) نازل شد بر اساس فطرت شکل گرفته لذا زبان قرآن هم زبان فطرت است اما از آنجایی که قرآن زبان ما مسلمانان است شاید غیرمسلمانان موضع داشته باشند و بخواهند بر اساس کتاب خودشان با ما گفتمانی را شکل دهند، اما در این میان زبان دعا صرف‌نظر از اینکه ناقل دعا چه کسی باشد یک گفتمان مشترک است چراکه دعا مطابق با فطرت بشر است، با توجه به آنچه که ذکر شد، ما به عنوان یک مسلمان با استفاده از ادبیات گفتمانی ادعیه نورانی صحیفه سجادیه، می توانیم با سایرین وارد گفت وگو شویم.
امام جمعه بندرعباس گفت: از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که دنیای معاصر امروز با خلاهایی نظیر معنویت و عقلانیت و مقاومت مواجه است، بر این اساس با انتخابی آگاهانه شعار امسال دهمین کنگره بین‌المللی امام سجاد(ع) انتخاب شد، دنیای امروز تشنه معنویت است و افراد به دنبال پر کردن این خلا معنوی هستند، طبیعتا باز کردن این باب گفتمانی از مسیر صحیفه سجادیه تاثیر به سزایی به همراه دارد.
وی در بخش دیگری از مباحث خود ادامه داد: «آنه ماری شیمل» پژوهشگر غربی که سهم بزرگی در خمت به صحیفه سجادیه داشت تعبیر زیبایی دارد، زمانی که او تصمیم به ترجمه صحیفه به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، اسپانیایی می‌گیرد، آیت‌الله دوانی سوال می کند چر تصمیم به ترجمه این اثر گرفتید که او پاسخ می دهد: صحیفه سجادیه خلا معنویتی که امروز در غرب احساس می کنیم را پر می کند و شما نمی دانید که چه ذخیره ارزشمندی در اختیارتان است و از آن غافل اید.
امام جمعه بندرعباس با بیان اینکه صحیفه سجادیه می‌تواند به عنوان یک گفتمان مشترک میان اصحاب ادیان باشد، افزود: امروز در جامعه خود با خلاهای متعددی مواجهیم، جوانان و حوزویان ما هنوز آنچنان که شایسته است شناختی نسبت به این کتاب ارشمند که زبور آل محمد نام گرفته است، ندارند، بنابراین باید بیش از پیش روی موضوع کار کنیم.
وی در ادامه گفت: یکی از دوستانم جریانی را نقل می کرد بر این اساس که یکی از ادعیه صحیفه سجادیه را ترجمه کردند و بدون آنکه بگویند از چه کسی صادر شده نزد پاپ بردند، زمانی که پاپ دعا را خواند به اندازه‌‌ای تحت تاثیر قرار گرفت که دستور دارد به مجموعه کلیسا‌های مجموعه و وابسته خود ابلاغ شود که این می توانند این دعا را روزهای یکشنبه در مناجات ها بخوانند؛ اما بعد از مدتی از این جریان به پاپ گفتند آیا متوجه شدید که این دعا از امام زین العابدین(ع) و از ادعیه مسلمانان است؟ پاپ پاسخ داده بود نمی دانستم از چه منبعی است اما متوجه شدم که این سخنان از منبعی غیبی ولایزال الهی و سخنی از انسان های الهی و آسمانی است.
حجت الاسلام عبادی زاده افزود: امروز باید صحیفه را از غربت میان خود خارج کنیم، جوانان، حوزه های علمیه و مدارس دینی ما باید با صحیفه انس بگیرند صرف نظر از اینکه چه دین و مذهبی داریم چراکه صحیفه زبان دعا و دعا زبان بشر است.
وی با بیان اینکه زبان دعا قابلیت آن را دارد که به دنیای غیر مسلمانان عرضه شود، تصریح کرد: در طول یک دهه اخیر از برگزاری کنگره امام سجاد(ع) استقبال فراوانی شده است و بسیاری از عالمان و برادران اهل سنت نقش پررنگی در برگزاری این کنگره داشتند، امروز وظیفه داریم با توجه به این جایگاه صحیفه را از غربت خارج کنیم چراکه این ادعیه متعلق به اهل بیت پیامبر (ص) است.
نماینده ولی فقیه در استان هرمزگان گفت: من بارها عنوان کردم که صحیفه سجادیه متعلق به شیعه نیست، حتی متعلق به مسلمانان هم نیست بلکه متعلق به بشریت و همه انسان ها است، چراکه این اثر مطابق با فطرت است و فطرت امری است که جغرافیا و مذهبی و رنگ نمی شناسد.
وی در بخش دیگری از مباحث خود گفت: امروز وظیفه داریم در هر سه حوزه معنویت، عقلانیت و معنویت صحیفه سجادیه را تشریح کنیم، امام سجاد(ع) در بدترین ش رایط این چنین مقاومت کرد و با رویکرد دعا توانست فلسفه مقاومت را در جهان اسلام درمقابل زورگویان و منحرفینِ از حقیقت و دیانت تبیین کند.
حجت‌الاسلام عبادی زاده افزود: زبان عقلانی صحیفه سجادیه زبانی است که به وسیله آن می توانیم با همه انسان‌ها اعم از فیلسوف، عارف، عامه مردم سخن بگوییم، در جهان امروز که با خلا معنویت مواجهیم، تربیت انسان های مستعد از طریق دعا و معارف ارزشمند در صحیفه قدمی رو به جلو برای پر کردن این کمبودها و خلاها است. صحیفه تفسیر معصومانه از قرآن کریم با ادبیات گفتمانی دعا است.
در بخش دیگری از این نشست، حجت الاسلام «محمدصادق کفیل» طی سخنانی با اشاره به اصل دعا و اهمیت آن در گفتمان دین گفت: خداوند در آیه 77 سوره «فرقان» می‌فرماید: « قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا» (بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگارم هیچ اعتنایى به شما نمى کند در حقیقت شما به تکذیب پرداخته اید و به زودى [عذاب بر شما] لازم خواهد شد)، بنابراین هرچه قدر که انسان به ادعیه توجه بیشتری داشته باشد عنایت خداوند را به همراه دارد.
مدیر مرکز تخصصی صحیفه سجادیه ادامه داد: خداوند به انسان خطاب می کند که چرا در سختی ها سراغ من نیامدی. حضرت ایوب(ع) در اوج سختی و حضرت یونس(ع) زمانی که در شکم ماهی بود به خداوند پناه برد و نجات یافت، این نشان از آن دارد که اگر خداوند را بخوانیم حضرت حق استجابت می فرماید.
وی افزود: خداوند در آیه 60 سوره «غافر» می فرماید: « وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ» (و پروردگارتان فرمود مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم در حقیقت کسانى که از پرستش من کبر مى ورزند به زودى خوار در دوزخ درمى آیند)، باید توجه داشته باشیم که دعا تنها مصداقی است که خداوند می فرماید خودم به آن جواب می دهم.
حجت‌الاسلام کفیل گفت: وجود نورانی امام سجاد (ع) این مهم را عملی کرد و دعا را در جامعه مطرح کرد، صحیفه آیات قرآن است، صحیفه سجادیه برای هدایت جامعه کافی است، برای بیداری جامعه باید از امام سجاد(ع) الگو بگیریم. وقتی مسیحیان عالم پشیمان بودند که چرا زودتر با این کتاب ارتباط برقرار نکردند، وظیفه ما مسلمانان بسیار سنگین است که بتوانیم این اثر ارزشمند را تبیین کرده و معارف ناب آن را به مردم منتقل کنیم.
در ادامه این نشست شیخ «علی ماهیگیر» با اشاره به شخصیت و سیره امام سجاد(ع)، گفت: معتقدم که بخش‌های پنهانی از حیات آن حضرت برای جامعه ما تبیین نشده است و باید روی این محورها کار شود چراکه شخصیت امام سجاد(ع) هر گوشه اش درس آموز است.
این عالم اهل سنت شهرستان سیریک گفت: در روایت آمده است زمانی که امام سجاد(ع) دست به وضو می شد صورت آن امام همام گلگون می گشت، وقتی سوال می کردند که چرا این اتفاق افتاده است می فرمود: قرار است رو به روی کسی بایستم که مانند او نیست. حضرت این چنین عبادت می فرمود، از نیازمندان دستگیری می کرد و بعد از شهادت اش بود که بسیاری از فقرا متوجه شدند کسی که این چنین حمایت شان می کرد امام سجاد(ع) بود.
وی گفت: آن حضرت جایگاه علمی والایی داشت و فرزندان آن امام همام نیز هرکدام دریای از علم و معرفت بودند از جمله امام باقر(ع) که به عنوان شکافنده علوم شناخته می شد.
شیخ علی ماهیگیر گفت: امام سجاد(ع) کثیرالحدیث، کثیرالبکا، کثیرالصدقه بود، همواره به شیوه ای عقلانی در امور تدبیر می فرمود. امروز امام سجاد(ع) می تواند محور وحدت جامعه اسلامی باشد.